Wo geiht dat bi Spraakplanen üm?
Woans steiht dat üm de Tokumst vun Plattdüütsch? Wo geiht dat mit Platt hen, wenn de Spraak sik sülvst överlaten warrt?
Nedderdüütsch steiht ünner stüttigen Infloot vun de düütsche Spraak. Dat heet, dat op meist all Rebeden, Düütsch vörherrschen un Platt pö a pö verdrängen deit. Dat is ümso arger as düsse Berieken jüstemang de sünd, de as eernsthaftiger bekeken warrt. In de Wetenschop, in de Verwalten oder bi de Politik is Platt meist heel un deel weg. Bi anner Domänen as de Medien oder de School is dat Utmaat vun Platt twors marginal, man af un an mag een dat dor vör de Fööt fallen, middewiel sogors wat mehr. To’n Bispell gifft dat plattdüütsche Narichten eenmal an’n Dag bi NDR 90,3 oder Radio Bremen un bi en Reeg Scholen gifft dat Platt ok as Ünnerrichtsanbott oder Fack. Man is dat vun alleen passeert? Brannenborg hett siet 2024 as eerst Bunnsland en egen Nedderdüütschgesett (BbgNdG), weer de Lannsregeren hier opeens gootmödig? Siet 2007 verlöövt dat Land Sleswig-Holsteen ok Nedderdüütsch blangen Düütsch op de Oortsingangsschiller, man harr dat Land hier eenfack en goden Dag?
Nee, dat allens sünd de Rutkumsten vun enkelte spraakplanersche Aktivitäten. Spraakplanen is dat bewüsste Ingriepen in de Spraaklandschop dör Maatregeln. Spraken schüllt hierdör reguleert, föddert, bewohrt oder anpasst warrn. De Standardiseren vun Düütsch dör den Duden is en Deel vun de düütsche Spraakplanen. Dat in Frankriek 40 % vun de Leder in’t Radio franzöösch-sprakig ween mööt, is ok Deel vun de ehr Spraakplanen. Vör all lütte un bedrauhte Spraken sünd afhangig vun Spraakplanen, wieldat se anners man knapp Schangs hebbt to överleven. Denn se staht in en nich utgleken Verhoolt to de Majoritätsspraken. Welke lütte Spraken as Nedder- un Böversoorbsch, Waliesch, Basksch un de Sámi-Spraken hebbt nau utformuleerte Spraakplaans, Plattdüütsch hett sowat bet nu nich.
Dorso hett de Bunnsraat för Nedderdüütsch un dat Nedderdüütschsekretariat mit Hölp vun en Warkkoppel ut Lüüd vun de Sprekergrupp de Initschatiev Spraakplaan Nedderdüütsch 2050 op de Been stellt. Dat Maal is, dat wi en expliziten Plaan opstellt, üm de Spraak bet 2050 na vörn to bringen. Dat is natürlich en langen un sworen Weg, man wi mööt em angahn. Wi bruukt eerstmal de Opnahm vun den Nu-Stand, wi bruukt konkrete Maatregeln, mit de wi Plattdüütsch in all de nödigen Domänen föddern köönt, un wi hebbt en nau utformuleert Teel nödig, dat wi 2050 denn ok meten köönt, üm de Spood vun dat Projekt beoordelen to könen.
Allens dorto in en egen Broschüür
Düsse Informatschonen un noch veel mehr hebbt wi in de Broschüür „Spraakplaan för Nedderdüütsch – Woans geiht een dat an?” tosamenstellt. Dat is heel wichtig, dat ok de Allmeenheit vun de nedderdüütsche Sprekergrupp un doröver rut över dat Thema Spraakplanen opkloort warrt. Elk un een is un kann Deel vun den Spraakplaan ween un faken fehlt de Lüüd dat Weten doröver, woans se mitmaken köönt, oder wat de polietschen Mööglichkeiten vun en Stöön för Platt sünd. In de Broschüür geevt wi allmene Informatschonen to Spraakplanen un en Barg anner Bispellen, de Spood harrn, un leidt denn över na Spraakplanen för Plattdüütsch un wat allens dorto höört. To düt Thema gifft dat ok wat för de Ohren. Bi uns plattdüütschen Podcast kannst di to dat un noch mehr klookluustern. In Stremel #13 behannelt wi „Wat höört to en Spraakplaan Nedderdüütsch dorto?“. Den Lenk na Spotify kriggst du hier: klookluustert Stremel #13.
Ji köönt de Broschüür hier oder per Klick op dat Bild as PDF dalladen un geern mit anner Lüüd delen. Bestellt ehr ok geern kösten- un versandfree bi uns. Schrievt uns dor eenfack to an un seggt wo vele ji bruukt. Mellt jo ok geern bi uns per Mail an info@niederdeutschsekretariat.de, wenn ji noch mehr Fragen, anner Ideen oder Feedback an uns hebbt.
Stütt geven för de Broschüür hett dat Bunnsministerium vun’t Binnere.
