Mit ‚klookluustert‚ is en Podcast opstellt worrn, de sik mit Themen ut Wetenschop un Sellschop beschäftigen deit – un dat allens op Platt, even as Normal- un Vermiddelnsspraak. Wieldat dat en heel seltene Saak is un de Spraak noch nich so en lange Phaas vun en Spraakutbo as Hoochdüütsch achter sik hett, müssen natürlich ne’e Wöör opstellt warrn, de dat so in dat Plattdüütsche vörher noch nich geev. Man nich blots dat, vele Wöör müssen ok reaktiveert warrn. Denn faken passeert dat bi en Reeg Plattsnackerschen un Plattsnackers, dat se spuntaan un biweeglangs de hoochdüütschen Utdrück inboot, ofschoonst dat egens plattdüütsche Wöör dorför gifft. Man nich jümmers kennt jem all Lüüd, dorso is dat wichtig, dat een jem wedder vördaag haalt. Wi hebbt uns also as Maal sett, dat wi op de een Siet de ne’en Wöör, de dat vörher noch nich för en wiss Kunzept oder Tosamenhang geev, un ok de selteneren plattdüütschen Wöör, de wedder mehr bruukt warrn schullen, tohoopsammelt. Dat is för all de goot, de geern mehr över de Themen ut uns Podcast snacken wüllt, man nich de rechten Wöör kennt, oder ok de, de Inspiratschoon söökt, sülvst ne’e Wöör ruttofinnen.
In de düsse List finnt sik also en Utwahl vun de Wöör, de in’n Vörweg to de Opnahmen vun uns eerste Staffel opstellt worrn sünd. De Afkörtels sünd: f=feminin, m=maskulin, n=neutrum.
| Abfallverfolgung | de Affallverfolgen (f) |
| Abholzung | dat Kahlslaan (n) |
| Ackerfläche | dat Ackerflach (n) |
| Alge | de Alg (f) |
| Ansiedlung | de Ansetteln (f) |
| Artensterben | dat Oordenstarven (n) |
| Aufräummission | de Oprüümmischoon (f) |
| Aufsstoß | de Utstoot (m) |
| Aufzeichnung | de Opteken (f) |
| Auster | de Ööster (f) |
| Ausweichmanöver | dat Utböögmanöver (n), dat Utwiekmanöver (n) |
| Bewirtschaftung | de Beweertschoppen (f), de Beackern (f) |
| biodegradierbar | biodegradeerbor, afbobor |
| Birke | de Bark (f) |
| Blühstreifen | de Blöhstremel (m) |
| Bundesministerium für Wirtschaft und Energie | Bunnsministerium för Weertschop un Energie |
| Bundesnetzagentur | Bunnsnettagentur |
| Bundesumweltministerium | Bunnsümweltministerium |
| Datenschutz | de Datenschuul (f) |
| Durchmesser | de Dörmeter, de Dörchmeter (m) |
| Dürre | de Dröög (f) |
| Eiszeit | de Iestiet (f) |
| Energiebedarf | de Energienafraag (f), de Energieberief (m) |
| Entdecker | de Opdecker (m) |
| Entdeckung | de Opdecken (f) |
| Entschädigung | de Affinnen (f), de Utliek (m); wat wedder goot maken |
| Entsorgung | de Verklappen (f) |
| Entstehung | de Opkumst (f) |
| Entwicklung (allg.) | dat Vörangahn (n), de Verloop (m), de Rutkumst (f) |
| Entwicklung (Tier) | de Dieg (f) |
| Erdzeitalter | dat Eertietöller (n) |
| Erholung | de Verhalen (n) |
| Erkennung | de Rutkennen (f), de Wedderkennen (f) |
| erkranken | süük warrn |
| Erkrankung | dat Süükwarrn (n) |
| Erkundung | de Utforschen (f) |
| Ernährung | de Nähren, Nohren, Föden (f) |
| erneuerbar | verne’erbor |
| ernten | oornen |
| erwirtschaften | infohren, ruthalen |
| erzeugen | produzeren |
| Euter | dat Jidder (n) |
| Flächenversiegelung | de Flachversegeln (f) |
| Fliehkraft | de Flüchtkraft (f) |
| Flughöhe | de Flooghöög(de) (f) |
| Flüssiggas | dat fleten Gas (n) |
| Folge, Nachwirkung | de Naklapp (m) |
| Gebäude | dat Gebüüd (n) |
| Gefährdung | dat Ingefohrbringen (n) |
| gemeinnützig | meennüttig |
| Gemüsehändler | de Gröönhöker (m) |
| Gesellschaft | de Sellschop (f) |
| Gewinn | de Winst (f) |
| Gleichgewicht | dat Liekwicht (n) |
| Gravitation | de Antreckkraft (f), de Gravitatschoon (f) |
| Größe | de Grött(e) (f) |
| High Orbit | de hoge Orbit (f) |
| Hitze | de Hitt (f) |
| Hofstelle | de Hoffsteed (f) |
| impfen | impen |
| Impfung | de Impen (f) |
| Insel | dat Eiland (n) |
| jüdisch | jüüdsch, jöödsch |
| Kälte | de Küll (f) |
| Kernenergie | de Karnenergie (f) |
| Kernkraftwert | dat Karnkraftwark (n) |
| Kettenreaktion | de Kedenreakschoon (f) |
| Kirsche | de Kassbeer (f) |
| Kläranlage | de Klooranlaag (f) |
| kleinbäuerlich | lüttbuerlich |
| Klimaerwärmung | de Klimaopwarmen (f) |
| Kohle, Schwarz-, Braun- | de Kahl/Köhl (f), Swatt-, Bruun- |
| Kohlenstoff | de Kahlenstoff, Köhlenstoff (m) |
| Kollision | de Kullischoon (f), de Tohoopprall, Tosamenprall (m) |
| Kollisionsvermeidung | de Kullischoonsvermieden (f) |
| Korallenbleiche | de Kurallenbleek (f) |
| Körper | dat Lief (n) |
| Krebs | de Kreeft (m) |
| Kreislauf | de Krinkloop, Ümloop, Rundloop (m) |
| künstliche Intelligenz | de Kunstklookde (f), de künstliche Intelligenz (f) |
| Kürbis | de Körbs (m), de Flaschappel (m) |
| Küstenbewirtschaftung | de Waterkantbeweertschoppen (f) |
| Landwirtschaft | de Landweertschop (f) |
| Lebenserwartung | de Levensverwachten (f) |
| Low Orbit | de siede Orbit (m) |
| Marcellusflut, Burchadiflut | de grote Mandränke (f) |
| Maßnahme | de Maatregel (f) |
| Meer | de See (f) |
| Meeresoberfläche | de Seeböversiet, Seebavensiet (f) |
| Meeressäuger | de Seesöger (m) |
| Meeresspiegelschwankung | de Seespegelswanken (f) |
| Meeresverschmutzung | de Seeversmudden (f) |
| Mitgliedsstaat | de Liddmaatstaat, Maatstaat (m) |
| Molkerei | de Meieree (f) |
| Müllbeseitigung | Müll bisiet bringen, Müll wegschaffen |
| nachhaltig | duersam, naholern |
| Nachhaltigkeit | de Duersamkeit (f) |
| Nahwärmenetz | dat Neegwarmsnett (n) |
| Neigung | de Schreeg (f), de Nügen (f), de Winkel (m) |
| Netzausbau | de Nettutbo (m) |
| Nische | de Niesch (f) |
| Nutztier | dat Bruukdeert (n) |
| Obst | dat Aavt (n) |
| Off-Shore-Anlage | de Vörwaterkantsanlaag, Off-Shore-Anlaag (f) |
| Pfaffenhütchen | de Papenhood (m), de Krüüzbeer (f), de Lepelboom (m) |
| Pipeline | de Rohrlien, Pieplien (m) |
| positive Rückkoppelung | de positive Trüchkuppeln (f) |
| Quelle | de Born (m) |
| Raketenstufe | de Raketenstoop (f) |
| Raumfahrt | de Ruumfohrt (f) |
| Recycling | de Wedderbruuk (m), dat Recycling (n) |
| Reneklode | de Reneklood (f), de Eddel-Pluum (f) |
| Rodung | de Raad (f) |
| Rohstoff | de Roogstoff (m) |
| Säbelzahntiger | de Saveltähntiger (m) |
| Sauerstoff | de Suerstoff (m) |
| Säugetier | dat Söögdeert (n) |
| Schrottbekämpfung | gegen Schrott angahn |
| Schrottfestigkeit | de Schrottstevigkeit (f) |
| Schutz | de Schuul (f) |
| Schutzgebiet | dat Schuulrebeet (n) |
| Schwerkraft | de Swoorkraft (f) |
| sesshaft | sittfast |
| Sonde | de Sonn (f) |
| spritzen | sprütten |
| Stadtwark | dat Stadtwark (n) |
| Störmung | de Drift (f), de Stroom (f) |
| Stromerzeugung | de Stroomprodukschoon (f) |
| Teilchen | dat Deelken (n) |
| Tier | dat Deert (n), dat Tier (in S-H) |
| Tierhaltung | de Deertenholen (f) |
| Tierschutz | de Deertschuul (f) |
| Treibhaus | dat Drievhuus (n) |
| Überwachung | de Oppass (f) |
| Umlaufbahn | de Ümloopbahn (f) |
| Unterstützung | de Stütt (f), de Stöön (f) |
| Urheberrechtsverletzung | de Oorheverrechtsversehren (f) |
| Verbrauchergemeinschaft | de Verbrukermeenschop (f) |
| Versauerung | de Versuren (f) |
| Verschmutzung | de Versmudden (f) |
| Vielfalt | de Veelfoolt (f) |
| Walbrände | de Wooldbränn (Pl) |
| Wärme | de Warms (f) |
| Wärmepumpe | de Warmspump (f) |
| Wärmeversorgung | de Warmsversorgen (f) |
| Wattenmeer | de Waddensee (f) |
| Weidehaltung | de Weidholen (f) |
| Welle | de Bülg (f) |
| Weltraumfriedhof | de Weltruumkarkhoff (m) |
| Weltraumschott, Space Debris | de Weltruumgruus (m) |
| Wettbewerb | de Wettstriet (m) |
| Wiedereintritt | de Wedderintritt (m), de Torüchkumst (f) |
| wiederverwendbar | wedderbruukbor |
| Wilderei | de Wilddeveree (f), de Kruupschütteree (f) |
| Wirbeltier | dat Warveldeert (n) |
| Wissenschaft | de Wetenschop (f) |
| Zerstörung | dat Tweimaken (n), dat Tonichtmaken (n) |
| zielgerichtet | teelstüert, teelricht; maalstüert, maalricht |
| Zirkulation | de Zirkulatschoon (f), de Rundloop (m) |
| Zucht | de Tucht (f) |
